- 24 Ocak 2023
- 11,259
- 365
- 378
Memorial Hizmet Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü Doktorları aile planlaması hakkında bilgi verdiler.
Aile planlaması; bütün çiftlerin ve bireylerin istedikleri sayıda çocuğa sahip olma ve doğumların arasını açmaya özgür ve sorumlu olarak karar vermeleri ve bu amaçla bilgi, eğitim ve araçlara sahip olmalarıdır.
Aile planlaması yöntemlerinin kabul edilebilirliği ve yönteme uyumun artırılmasında, konu hakkında ustalaşmış kişiler tarafından danışmanlık hizmeti verilmesinin büyük önemi vardır.
Kadınlar arasında gelenekselleşmiş aile planlaması yöntemleri olan kondom, RİA ve doğum kontrol haplarının yan etkileri ve kullanılmasında sakınca olan durumlar oldukça iyi bilinmektedir. Ancak daha yakın zamanlarda kullanılmaya başlayan hormon içeren RİA ve implantlar hakkında pek çok soru ile karşılaşmaktayız.
Hormon İçeren RİA
Geleneksel RİA yapısı üzerine eklenmiş 52 mg.levonorgestrel içeren RİA` lar ideal olarak menstruasyon döneminde uygulanır. Günde 20 microgram ilaç salarak rahim içi tabakanın gebelik yerleşmesi için uygun hale gelmesine engel olur. Hormonsuz RİA`lara göre etkinlikleri daha yüksek buna karşın kanama ve ağrı gibi yan etkileri daha hafiftir.
Hormon içeren RİA`lar sadece gebeliği önlemekte değil adet kanamalarının aşırı artmasına yol açan bazı durumlarda da kullanılır.
RİA`ların kullanılmaması gereken durumlar; genital yol ve pelvis iltihapları, gebelik kuşkusu, rahim ya da serviks (rahim ağzı) tümörleri, rahim boşluğunun şeklini bozan miyom varlığı, akut karaciğer hastalıkları ve levonorgestrele aşırı duyarlılık durumlarıdır.
En sık rastlanan yan etki adet kanamalarının düzeninin değişmesidir. Bunun yanı sıra; lekelenme, adet kanamalarının uzaması ya da kısalması, adet miktarlarında azalma veya artma ve ağrılı adet görmedir.
Uygulama öncesi kullanıcı hormon içeren RİA`ların etkinliği, riskleri ve yan etkileri konusunda aydınlatılmalıdır. Uygulama, adetin ilk 7 günü içinde yapılır ve 5 yıl süre ile kullanılır. Çıkartılma ya da değiştirilme işlemi herhangi bir günde olabilir.
Implant
Doğum kontrolü amacı ile kol iç yüzünde cilt altına yerleştirilen 4 cm. uzunluğunda progesteron hormonu içeren çubuktan oluşan bir sistemdir. Adet döneminin ilk günlerinde takılması önerilir. Uygulama bu konuda özel eğitim almış hekimler tarafından yapılmalıdır. Uygulama yaklaşık 1-2 dakika sürer.
Gebelikten koruma mekanizması olarak yumurtlamayı engellemesinin yanı sıra; rahim ağzındaki müküs tıkacını spermlerin geçişine elverişsiz hale getirmesi ve döllenmiş yumurtanın yuvalanacağı rahim içi tabakayı incelterek yuvalanmayı engellemesi de sayılabilir.
Estrogen hormonu içermediğinden estrogen kullanımının istenmediği durumlarda tercih edilir. Emziren annelerde kullanımında sakınca yoktur. Doğum sonrası emziren annelerde 35-40. günlerde uygulama yapılır. Kullanım süresi 3 yıldır. Kullanım süresi sonunda yine bu konuda eğitimli hekim tarafından 4-5 dakika süren bir işlemle çıkartılır. Hemen yenisi uygulanabilir.
Yan etkileri içinde en sık rastlanan adet kanamalarının düzeninin kaybolmasıdır. Adet kanamalarının ortadan kalkması, ara kanamaları, lekelenmeler, adet kanamalarının uzaması, artması ya da azalması ile karşılaşılabilir. Hasta uyumunu sağlamak açısından bütün bu olasılıkların hasta ile uygulama öncesinde konuşulması gereklidir. Adet düzensizliği yanı sıra; hafif baş ağrısı ve göğüslerde gerginliğe de yol açabilir. Bu etkiler genellikle geçicidir.
Bu yöntem ayrıca hormon düzensizliği nedeni ile aşırı kanamaları olan hastaların bazılarında da başarı ile uygulanmakta ve rahim alınması ameliyatına bir alternatif olarak sunulabilmektedir.
Aile planlaması; bütün çiftlerin ve bireylerin istedikleri sayıda çocuğa sahip olma ve doğumların arasını açmaya özgür ve sorumlu olarak karar vermeleri ve bu amaçla bilgi, eğitim ve araçlara sahip olmalarıdır.
Aile planlaması yöntemlerinin kabul edilebilirliği ve yönteme uyumun artırılmasında, konu hakkında ustalaşmış kişiler tarafından danışmanlık hizmeti verilmesinin büyük önemi vardır.
Kadınlar arasında gelenekselleşmiş aile planlaması yöntemleri olan kondom, RİA ve doğum kontrol haplarının yan etkileri ve kullanılmasında sakınca olan durumlar oldukça iyi bilinmektedir. Ancak daha yakın zamanlarda kullanılmaya başlayan hormon içeren RİA ve implantlar hakkında pek çok soru ile karşılaşmaktayız.
Hormon İçeren RİA
Geleneksel RİA yapısı üzerine eklenmiş 52 mg.levonorgestrel içeren RİA` lar ideal olarak menstruasyon döneminde uygulanır. Günde 20 microgram ilaç salarak rahim içi tabakanın gebelik yerleşmesi için uygun hale gelmesine engel olur. Hormonsuz RİA`lara göre etkinlikleri daha yüksek buna karşın kanama ve ağrı gibi yan etkileri daha hafiftir.
Hormon içeren RİA`lar sadece gebeliği önlemekte değil adet kanamalarının aşırı artmasına yol açan bazı durumlarda da kullanılır.
RİA`ların kullanılmaması gereken durumlar; genital yol ve pelvis iltihapları, gebelik kuşkusu, rahim ya da serviks (rahim ağzı) tümörleri, rahim boşluğunun şeklini bozan miyom varlığı, akut karaciğer hastalıkları ve levonorgestrele aşırı duyarlılık durumlarıdır.
En sık rastlanan yan etki adet kanamalarının düzeninin değişmesidir. Bunun yanı sıra; lekelenme, adet kanamalarının uzaması ya da kısalması, adet miktarlarında azalma veya artma ve ağrılı adet görmedir.
Uygulama öncesi kullanıcı hormon içeren RİA`ların etkinliği, riskleri ve yan etkileri konusunda aydınlatılmalıdır. Uygulama, adetin ilk 7 günü içinde yapılır ve 5 yıl süre ile kullanılır. Çıkartılma ya da değiştirilme işlemi herhangi bir günde olabilir.
Implant
Doğum kontrolü amacı ile kol iç yüzünde cilt altına yerleştirilen 4 cm. uzunluğunda progesteron hormonu içeren çubuktan oluşan bir sistemdir. Adet döneminin ilk günlerinde takılması önerilir. Uygulama bu konuda özel eğitim almış hekimler tarafından yapılmalıdır. Uygulama yaklaşık 1-2 dakika sürer.
Gebelikten koruma mekanizması olarak yumurtlamayı engellemesinin yanı sıra; rahim ağzındaki müküs tıkacını spermlerin geçişine elverişsiz hale getirmesi ve döllenmiş yumurtanın yuvalanacağı rahim içi tabakayı incelterek yuvalanmayı engellemesi de sayılabilir.
Estrogen hormonu içermediğinden estrogen kullanımının istenmediği durumlarda tercih edilir. Emziren annelerde kullanımında sakınca yoktur. Doğum sonrası emziren annelerde 35-40. günlerde uygulama yapılır. Kullanım süresi 3 yıldır. Kullanım süresi sonunda yine bu konuda eğitimli hekim tarafından 4-5 dakika süren bir işlemle çıkartılır. Hemen yenisi uygulanabilir.
Yan etkileri içinde en sık rastlanan adet kanamalarının düzeninin kaybolmasıdır. Adet kanamalarının ortadan kalkması, ara kanamaları, lekelenmeler, adet kanamalarının uzaması, artması ya da azalması ile karşılaşılabilir. Hasta uyumunu sağlamak açısından bütün bu olasılıkların hasta ile uygulama öncesinde konuşulması gereklidir. Adet düzensizliği yanı sıra; hafif baş ağrısı ve göğüslerde gerginliğe de yol açabilir. Bu etkiler genellikle geçicidir.
Bu yöntem ayrıca hormon düzensizliği nedeni ile aşırı kanamaları olan hastaların bazılarında da başarı ile uygulanmakta ve rahim alınması ameliyatına bir alternatif olarak sunulabilmektedir.